Yukarıdaki sözcük kümelerinı inceleyiniz. incelediğiniz sözcük kümelerindan yola çıkarak fiillerin sözcük kümelerinın teşekkülünde nasıl bir işleve sahip olduğunu dostlarınızla tartışınız. Ulaştığınız neticesi defterinize yazınız.
Yukarıdaki kelme kümeleri entegre fiil grubudur. Birleşik fiiller üç şekilde karşımıza çıkar:
1. İsim+yardımcı fiil şeklinde. İsim soylu sözcüğe et-, ol-, kıl-, eyle- yardımcı fiilleri getirilerek entegre fiil yapılır. Yukarıda verdiği entegre fiillerden "tespit et-" bu şekildedir.
2. Kurallı entegre fiiller: Bunlar yeterlilik, tezlik, yaklaşma, vakitklilik fiilleridir. Sürdürebilmek fiili vakitklilik kurallı fiilidir.
3. Anlamca kaynaşmış entegre fiiller: Göz önünde bulundurmak deyimle oluşturulmuş anlamca kaynaşmış entegre fiildir.
NE YAPMALI?
Okurken omuzlarınızı dik tutarak sırtınızın kambur durmasına engel olun. Dik yaslanamadığınız çok yumUşak sandalyelerde uzun vakit oturmayın. Sırtınızın boşlukta kalan bölümünü ufak bir sırt yastığı ile destekleyin.
Sırt kaslarınızı güçlendirecek hareketleri bir fizik tedavi uzmanından öğrenin. Örneğin bunlardan biri, her gün on beş defa üç set olarak ters mekik çekmektir.
Dört saatten çok vakit ile oturduğunuzda omurga arası diskler, kanla beslenemedikleri amacıyla lokal dokularda biriken atıkları eritemiyorlar. Bu amaçla otuz dakikada bir oturma pozisyonunuzu değiştirin. Ayağa kalkın ve sırt kaslarınızı çalıştıracak kolay gerinme faaliyetlerini yapıp yine oturun.
Sırt ağrıları ortada organik amaçlar olmadığı hâlde, stresli, depresif ya da nevrotik şahıslik tarzınızdan de kaynaklanabilir. Bu durumda, sırt kaslarınızı güçlendirmenizin yanı sıra stresle kafaya çıkma programlarına katılmanız daha etkili olacaktır.
Adil MAVİŞ
Anlayarak Hızlı Okuma ve Öğrenme Teknikleri
1. "Ne Yapmalı?" isimli metinde neden emredici anlatım kullanılmıştır?
Okuma esnasında yapılması gerekenleri dile getirdiği amacıyla emredici anlatım kullanılmıştır. Okuyucuyu söylenen eyleme yönlendirme vardır.
2. "Ne Yapmalı?" isimli metin, dilin hangi fonksiyonu kapsamında oluşturulmuştur? Dilin bu fonksiyonune metinden misaller bulunuz.
Metin dilin alıcıyı harekete geçirme fonksiyonunda kullanılmıştır.
Dilin alıcıyı harekete geçirme fonksiyonune metinden misaller:
....engel olun, ...destekleyin, ..öğrenin, ....oturun
7. ETKİNLİK
• "Ne Yapmalı?" isimli metindeki buyruk, telkin ve tavsiye ifade eden sözcük ve sözcük kümelerinı bularak bunların altlarını çiziniz.
engel olun, destekleyin, öğrenin...
• Emredici anlatım türünde buyruk, telkin ve tavsiye ifade eden sözcük ve sözcük kümelerinın sık kullanıldığı özetlenebilir mi? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Emredici anlatımda buyruk, telkin ve tavsiye ifade eden sözcük ve sözcük kümeleri sık kullanılır.
8. ETKİNLİK
• "Sınıf Öğretmeni amacıyla Uygulamaya Yönelik Öğütler", "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan" ve "Ne Yapmalı?" isimli metinlerde sık sarfedilen şahıs zamirlerini ve çekim eklerini belirleyerek tahtaya yazınız.
Şahıs zamiri olarak "siz" zamiri kullanılmış. Metinde açıkça söylenmemiş, yüklemle belirtilmiş.
İkinci tekil şahıs buyruk kipi kullanılmış.
• Şahıs zamirlerinin ve çekim eklerinin emredici anlatımla oluşturulmuş metinlerde neden çok kullanıldığını katagoride tartışınız. Tartışmadan elde edilen neticeleri defterinize özetleyiniz.
9. ETKİNLİK
• "Sınıf Öğretmeni amacıyla Uygulamaya Yönelik Öğütler", "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan" ve "Ne Yapmalı?" isimli metinlerde çok sarfedilen kipleri belirleyerek bunların altlarını çiziniz.
Metinlerde çoklıkla buyruk kipi ve geniş vakit kipi kullanılmıştır.
• Altlarını çizmiş olduğunuz kiplerin emredici anlatımla oluşturulmuş metinlerdeki ifadeye kazandırdıklarını, metinlerden misallerle açıklayınız.
10. ETKİNLİK
• "Ne Yapmalı?" isimli metindeki fiilden türemiş olan isim, önad ve zarfları bularak defterinize yazınız.
Fiilden türemiş isimler (isim-fiiller)
Durma, çekmek, gerinme, çıkma, katılma, yumUşak, atık,
Fiilden türemiş önadlar( önad- fiiller)
Yaslanamadık, kalan, güçlendirecek, beslenemedik, biriken, çalıştıracak, olmadık,
Fiilden türemiş zarflar (zarf- fiiller)
Okurken, tutarak, olarak, oturduğu, yapıp
Paylaş
10. Sınıf Dil ve Anlatım Öğün Yayınları Sayfa 151 Cevapları
4/
5
Oleh
bilgilendirici
